‘Waar loop jij tegenaan bij het kopen van tweedehands kleren?’ Het is een vraag die ik – als doorgewinterd fan van tweedehands, vintage en preloved kleding – graag stel. Hier, op Instagram en ook aan mensen om me heen. Er volgen dan vaak mooie gesprekken over diversiteit in de duurzame mode, in stijlen en ook in maten. Maar de laatste tijd krijg ik één antwoord steeds vaker te horen: dat ‘nu of nooit’-gevoel dat onvermijdelijk aan tweedehands kleeft is voor veel mensen een lastig aspect van tweedehands kopen. Het is een gevoel dat ik enorm herken en dat volgens mij heel belangrijk is om alert op te zijn, omdat het tweedehands miskopen in de hand werkt.

Hoe tweedehands kleding koopdrang kan veroorzaken

Er is bij een tweedehands aankoop geen rek vol aanbod, maar slechts één stuk van alles. Dat dus zomaar weg kan zijn, om nóóit meer terug te keren. Dat wakkert koopdrang aan. Je gaat minder kritisch nadenken over een aankoop, omdat het anders aan je neus voorbijgaat. Hier dragen met name online tweedehands winkels ook aan bij, met hun manier van communiceren. Veel shops kondigen ‘drops‘ van nieuwe collecties aan op specifieke tijdstippen. De onderliggende – of soms ook expliciete – boodschap: zorg dat je klaar zit om te bestellen, ander ben je te laat en zijn de mooie items verkocht. De fear of missing out wordt naar hartenlust aangewakkerd en daar worden je aankopen niet beter van.

Tips om ook tweedehands doordacht te kopen

Echt: mijn beste tweedehands aankopen waren dikwijls spontane aankopen. Zoals dit geruite jasje, dat ik al jaren draag en me misschien 4 euro kostte in de kringloop. Ik was er niet naar op zoek, maar wil sindsdien niet meer zonder.

Dat erop los kopen niet duurzaam is, weten we inmiddels wel. Maar dat maakt het niet minder lastig om de verleiding en druk van unieke kledingstukken te weerstaan. Hoe vind je de balans tussen doordacht kopen en toch niet al te vaak spijt krijgen van een kledingstuk dat je hebt laten hangen?

Investeer in het ontdekken van je kledingstijl

Hoe beter jij je stijl leert kennen, hoe sneller je de juiste beslissing zult kunnen nemen over het wel of niet kopen van een kledingstuk. Mijn gevoel vertelt me inmiddels in een ommezien of die jurk of broek het helemaal voor mij is. Of toch niet. Dat gevoel voor je eigen stijl is er niet zomaar, dat moet je ontwikkelen. Je kunt je beoordelingsvermogen trainen. Dat doe je door je wensen en eisen rondom je kleding zo concreet mogelijk te maken.

Ik vind het maken van een ‘stijlpaspoort‘ – zoals ik het zelf maar noem – daarvoor een handig hulpmiddel. Door zo precies mogelijk te formuleren wat je wel en niet waardeert in kledingstukken, maak je eigenlijk altijd een goede keuze. Denk aan de kleuren die je draagt, de materialen die je fijn vindt of die juist niet lekker zitten. Het zit ‘m in de details: zo vind ik mock necks geweldig, maar een hoge col juist weer heel verstikkend om te dragen. Hoe specifieker je jouw eisen formuleert, hoe beter.

Sta je nog aan het begin van het ontdekproces rondom je kledingstijl? Dan raad ik je The Curated Closet aan. Dat is het boek waar ik echt het allermeest aan gehad heb op dit gebied. Je kunt tweedehands kleding trouwens ook gebrúiken om je kledingstijl te verkennen en ook om op een duurzame manier te experimenteren met trends. Dan moet je de derde tip in dit artikel wel even in gedachten houden.

Maak een inschatting van het risico en de impact van een aankoop

Ha, wat klinkt dat plechtig. Maar eigenlijk gaat het om een paar simpele vragen:

• Wat kost het om dit kledingstuk in mijn bezit te krijgen?
• Hoe zit het met de impact op het milieu? Een kledingstuk uit het rek vissen bij de kringloop om de hoek heeft minder impact dan het laten opsturen van een pakketje.
• Hoe groot is de kans dat ik echt nóóit meer zo’n kledingstuk vindt? Dat ligt voor een vintage stuk anders dan voor een tweedehands fast fashion item.
• Wat gebeurt er als ik weer van het kledingstuk af wil, zowel qua kosten als qua impact?
• Gaat dit kledingstuk ten koste van het dragen van andere kledingstukken in mijn kast, waar ik ook dol op ben?

Die laatste vraag heeft alles te maken met het ‘nodig hebben’ van een kledingstuk. Een vintage blouse met een bijzondere print kan heel uniek voelen. Die móet je wel kopen. Maar misschien heb je al drie van die ‘unieke’ blouses in je kast die je dat zelfde, vrolijke gevoel geven als je ze aantrekt. Bedenk dat je maar één lijf hebt om te kleden elke dag en dat mooie kleding het verdient om gedragen te worden.

Bereken hier zelf hoeveel kleding je nodig hebt

Durf terug te komen op een keuze

Wees eerlijk naar jezelf: heb je het gekochte kledingstuk toch niet zo vaak aan als gedacht? Breng het dan weer terug naar waar je het vandaan hebt of zoek er een nieuwe, hoogwaardige bestemming voor. Ik weet dit vaak al snel. Zo vond ik laatst een blousje in de kringloop, dat ik wegens tijdsgebrek ( want: winkelen op afspraak) niet kon passen. Thuisgekomen vond ik de kleur toch niet perfect voor mij, dus nu gaat het mee in de volgende tas van de kettingkledingruil. De ‘schade’ is beperkt tot 3 euro en dat bedrag gun ik mijn geliefde kringloop van harte.

Besef: er is een wereld vol tweedehands kleding

Het rek in een tweedehands kledingwinkel hangt dan wel vol met unieke stukken, als je naar het totale – gigantische – aanbod van tweedehands kleding kijkt, gaat die vlieger niet op. Het is heerlijk dat je tweedehands uniekere stukken kunt vinden en je minder afhankelijk bent van de trends of kleuren van het huidige seizoen. Maar bedenk wel dat bijna geen enkel kledingstuk écht uniek is. Misschien kom je hetzelfde kledingstuk vaker tegen. Of tenminste iets vergelijkbaars.

Als jij besluit die ene bloemenbroek niet te kopen, komt er echt wel weer een ander exemplaar voorbij. Een beter exemplaar zelfs, want als je om wat voor reden dan ook aarzelt om een kledingstuk te kopen, is het waarschijnlijk niet perfect voor je. Bij twijfel niet doen, dat gaat dus ook gewoon op voor tweedehands aankopen.

De prijs is nooit een reden om iets wél te kopen

Hoewel we het hier eigenlijk over de factor ‘uniciteit’ hebben, weet ik dat de – vaak vrij lage – prijs van tweedehands kleding ook samenvalt met de koopdrang. Een koopje laten lopen vinden we nu eenmaal nóg moelijker en versterkt het gevoel van ‘nu of nooit’, omdat je die gestreepte trui misschien nog wel eens vindt, maar dan wellicht niet voor die kleine prijs.

In de ideale wereld zouden we volgens mij alleen nog maar dingen kopen óndanks de prijs, niet vanwege de prijs. Dat iets goedkoop is, is nooit een reden om het aan te schaffen. Of je een kledingstuk ook voor het vijfvoudige nog zou kopen, is eigenlijk een effectiever gedachte-experiment.

Hoe vaak had je nou echt spijt van een stuk dat je niet kocht?

De uitspraak ‘beter spijt van wat je wel hebt gedaan in plaats van spijt van wat je niet hebt gedaan’ gaat volgens mij niet op voor het kopen van kleding. Want wees eens eerlijk: hoe vaak heb je nou écht spijt gehad van iets wat je niet gekocht hebt? Ik kan mezelf gewoon geen enkel kledingstuk voor de geest halen. Zéker niet op lange termijn.

Meestal lopen we een kledingstuk ‘zomaar’ tegen het lijf, in een winkel of online. We hebben nooit een intrinsieke prikkel gehad om precies dat stuk aan te schaffen, lopen niet ongewild naakt rond zonder iets om aan te trekken en kunnen – kortom – best zonder.

Het is niet verboden om iets moois te kopen

Dit artikel is geen pleidooi tegen het kopen van kleding. Af en toe iets moois kopen is prima, zowel tweedehands als nieuw – al is het natuurlijk wel mooi als je dat dan tenminste wel fair doet. Kleding is een heerlijke manier om je te uiten, je op te peppen en natuurlijk om te zorgen dat je je vrijelijk en warm kunt bewegen over straat. Daar mag je gerust van genieten.

Maar ik weet uit ervaring dat het ontzettend fijn is om los te komen van een drang naar steeds iets anders of iets nieuws en daarom schrijf ik erover. Niet dat het mij altijd lukt, lees mijn stuk over koopdrang er maar eens op na. Het is prettig om tevreden te zijn met wat je hebt en niet steeds iets anders of extra’s na te streven. Ik hoop van harte dat deze tips daar weer een beetje mee kunnen helpen.

Beeld: Iris Zaagman