Wat is slow fashion: 5 vormen van duurzame kleding
De term slow fashion komt je vast niet onbekend voor, als je vaker op mijn blog langskomt. Toch wil ik graag dieper ingaan op wat slow fashion volgens mij is. Ik doe dat aan de hand van vijf vormen van slow fashion, die je helpen om op een meer bewuste en ja, zelfs letterlijk ‘langzamere’ manier met mode en kleding om te gaan.
Wil jij een duurzamere, meer bewuste omgang met je kleding? Dan heb je de mogelijkheden voor het uitkiezen. Ik vertel je de voor- en nadelen van deze varianten van slow fashion, zo dat jij kunt bepalen wat je belangrijk vindt en wat bij jouw manier van leven past.
Slow fashion versus fast fashion
Slow fashion, wat is dat? Letterlijk vertalen kunnen we het wel: langzame mode. Maar de betekenis is misschien nog wat vaag voor je. En dat is niet gek, want een definitie van slow fashion is nog niet zo makkelijk te geven. De term is vooral bedacht als tegenhanger van fast fashion, een tak (of eigenlijk: het gros) van de modewereld die niet bepaald zonnige associaties oproept.
Of we ons er nu wel of niet druk om maken, bij fast fashion hebben we allemaal wel een beeld: slechte kwaliteit kleding die in grote hoeveelheden op de markt wordt gebracht om veel van te kopen en snel op uit gekeken te raken. Die bovendien in een razend tempo gemaakt wordt onder barre arbeidsomstandigheden. Vooral uit dat hoge productietempo komt de term fast fashion voort. Maar ook het afdanken van deze kleding gaat meestal sneller dan goed is voor de planeet, de aarde en onze eigen portemonnee.
Vijf vormen van slow fashion
Slow fashion is iets wat daar tegenover moet staan. Een andere omgang met kleding dan die de afgelopen dertig tot veertig jaar ‘normaal’ is geworden. Slow fashion is een breed begrip. Een alternatief voor alles wat misgaat in de fast fashion: overproductie, uitbuiting, vervuiling.
Er zijn verschillende varianten van slow fashion te onderscheiden. Die wil ik bespreken, in willekeurige volgorde. Ik denk namelijk niet dat de een beter of belangrijker is dan de ander.
Slow fashion biedt vele mogelijkheden, dus het is aan jou om hierin je eigen mix, je eigen recept te vinden. Misschien spreken ze je allemaal aan, misschien zijn er één of twee vormen waar je iets mee kunt. Misschien maak je sommige keuzes sowieso al. Allemaal prima, whatever works om jouw omgang met kleding te veranderen. Afremmen, als het ware. Dat is dé manier om tot een meer duurzame en verantwoorde omgang met kleding komen.
1. Tweedehands kleding
Tweedehands kleding is slow fashion, omdat het kleding is die al bestaat. Er hoeven geen nieuwe grondstoffen of energie verbruikt te worden om deze kleding te produceren. Door kleding tweedehands te kopen, verleng je de gebruiksduur van een kledingstuk. Daarmee vertraag je ook de omloopsnelheid van de kledingindustrie. Het tempo en de hoeveelheid waarmee kleding op dit moment geproduceerd wordt stijgt alleen maar, daar valt simpelweg niet tegen op te dragen. Daardoor is er tweedehands kleding in overvloed, in alle maten en stijlen. Door minder nieuw te kopen, kunnen we de kledingindustrie een halt toeroepen. Het is misschien wel de duurzaamste en ook de voordeligste vorm van duurzame kleding.
Is tweedehands kleding altijd slow?
Toch kan ook tweedehands kleding richting de ‘snelle’ mode verschuiven. Doordat de prijzen zo laag zijn, kan het makkelijker blijven (of zelfs worden) om steeds andere kleding te kopen en wat je hebt weg te doen. Natuurlijk is dat duurzamer dan als je dat kopen en weer weggooien met nieuwe kleding doet. Maar het is misschien wel wijs om je af te vragen waar die koopdrang vandaan komt. Is het echt liefde voor mode of heeft het meer te maken met ontevredenheid, met onzekerheid misschien? Of probeer je iets anders ‘weg te kopen’?
Zelf probeer ik ook bij mijn tweedehands aankopen stil te staan bij de vraag wat het echt toevoegt aan mijn kledingkast. Is het mooier dan wat ik al heb? Zou ik er iets anders voor weg willen doen? En zou ik het ook kopen als het voor de nieuwprijs werd aangeboden? Zo blijft ook mijn omgang met tweedehands kleding slow en wakker ik mijn koopdrang niet te veel aan. Want voor je het weet, duikt die ook weer op bij nieuwe kleding. En daar zit ik niet op te wachten.
2. Fair fashion
In tegenstelling tot fast fashion, wordt fair fashion – eerlijke mode – geproduceerd met oog voor degenen die onze kleding maken. We zijn ons er vaak niet bewust van, maar aan één simpel kledingstuk werken tientallen handen, van de boer die het katoen plukt tot degene die het laatste label erin naait.
Dit is natuurlijk stukken beter dan hoe het doorsnee merk in de doorsnee winkelstraat het aanpakt. De prijzen die je betaalt voor zo’n eerlijkgemaakt kledingstuk zijn vaak hoger, maar ook realistischer: ze gaan niet ten koste van het leefbare loon van de maker. Een leefbaar loon inderdaad: het minimale dat een mens moet verdienen om zelf – met eventueel gezin – van rond te kunnen komen. Dat is niet iets om op te beknibbelen.
De eerlijke merken op deze lijst kun je met een gerust hart dragen
Fair kopen leidt tot minder kopen
Deze iets hogere prijzen – die veelal ook gepaard gaan met een betere kwaliteit – zorgen direct voor een rem op ons koopgedrag. Ik schrok een aantal jaar terug best van de prijzen van eerlijke kleding, tot ik me realiseerde hoe belangrijk het is dat ik zorgvuldiger zou kiezen en minder zou gaan kopen.
Het grootste deel van mijn kledingkast is tweedehands, daarnaast koop ik af en toe iets bij zo’n eerlijk fashion merk. De balans houd ik in de gaten, maar ik wil de pioniers die de kledingindustrie veranderen – van producenten tot merken en winkels – zeker blijven steunen.
3. Duurzaam gemaakte kleding
Hoewel het onderscheid in de modemarketing niet altijd even duidelijk gemaakt wordt, is duurzame kleding echt iets anders dan eerlijke kleding. Natuurlijk kan het samengaan en dat zou wat mij betreft zelfs moeten. Maar dat een kledingstuk van een duurzamer materiaal gemaakt is, zegt niets over de arbeidsomstandigheden waaronder het kledingstuk geproduceerd is. En andersom is een eerlijk gemaakt kledingstuk is niet automatisch duurzamer.
Duurzaamheid van kleding gaat over allerlei aspecten: materiaalkeuze, productietechnieken, waar de kleding gemaakt wordt, hoe het vervoerd wordt, in hoeverre het gerecycled kan worden en wat er gebeurt met de afvalstromen. Hierop wordt volop geïnnoveerd en dat is ontzettend tof om te volgen.
Kies voor echt duurzame innovatie
Dan heb ik het niet over fast fashion ketens die jouw oude kleding innemen in ruil voor een kortingsbon (die ingeleverde kleding gebruiken ze niet voor hun collectie, maar wordt laagwaardig verwerkt als bijvoorbeeld vulmateriaal). Dat is eerder greenwashing dan groene innovatie. Kies voor de merken die echt coole, innovatieve en circulaire dingen doen. Bijvoorbeeld leer maken van plantaardige materiaal of stoffen tot op de vezel verwerken tot nieuwe kleding zonder een spatje verf of chemicaliën.
Duurzaamheid is een complex geheel, waarbij het vooral belangrijk is om je te realiseren dat nieuw geproduceerde kleding – hoe duurzaam ook – nog altijd een flinke klimaatimpact heeft. Kijk dus zeker naar duurzaamheid als je nieuw koopt, maar laat je niet verleiden tot het ‘duurzaam kopen’ van je garderobe. Echt duurzaam is om te dragen wat je al hebt, onder welke omstandigheden het oorspronkelijk ook gemaakt is.
4. Tijdloze kleding van goede kwaliteit
Niet voor iedereen is er al volop keuze in eerlijk en duurzaam geproduceerde kleding in de gewenste stijl en maat. Tweedehands heeft net weer een breder aanbod, maar ook daar snap ik dat je misschien niet (voor alles) slaagt. Maar zelfs dán zijn er nog manieren om duurzaam met je kleding om te gaan en de omloopsnelheid in je kast te vertragen.
Dat doe je door zorgvuldig te kiezen wat je koopt. En daarbij met name te letten op kwaliteit en op hoe lang je het mooi zult blijven vinden. Tijdloze kleding van goede kwaliteit kiezen. Dat is kleding van materialen die mooi blijven. Maar kleding die op een mooie manier gemaakt is, met een goede pasvorm, die blijvend goed zit. Kleding die kwalitatief genoeg is om jaar na jaar gedragen te worden en voldoende tijdloos en geliefd om dat met plezier te blijven doen. Langzamer dan dat wordt de mode niet.
Leren investeren in je kleding
Bij slow fashion hoort wat mij betreft ook: je verdiepen in je kledingstijl – dat is dus een investering van tijd – en kiezen voor de beste kwaliteit die je je kunt veroorloven – wat een investering in geld vraagt. Uiteindelijk hoef je daarmee helemaal niet duurder uit te komen – kijk maar eens wat mijn kleding gemiddeld kost – maar vraagt wel van je dat je keuzes maakt. En dat je niet meegaat in elke ‘dit moet ik hebben’-grill, maar kleding kiest voor de lange termijn.
5. Zelfgemaakt kleding
Kleding zelf maken is misschien wel de meest letterlijke versie van slow fashion in dit artikel. Dat kost namelijk tijd. Véél tijd. Als je zelf een keer een top of rokje gemaakt heb, weet je meteen hoe onrealistisch de targets in de kledingindustrie zijn.
Een ander mooi aspect van zelf kunnen naaien: je kunt de kleding helemaal naar je zin maken en het eventueel zelfs aanpassen als dat nodig is. En repareren! Zo kan kleding vele malen langer mee dan het doorsnee confectiestuk.
Naaien met eerlijke en duurzame stoffen
Het enige wat af kan doen aan de duurzaamheid van zelf je kleding naaien, is de materiaalkeuze. Zelf kleding maken gaat vaak alleen over de laatste fase van het productieproces: het in elkaar zetten. De materialen die we voor het naaien, breien of haken nodig hebben, worden veelal gekocht. En ook die zijn natuurlijk geproduceerd en veelal niet onder goede omstandigheden. Gelukkig zijn er ook oplossingen. Er komen langzaam meer gecertificeerde materialen en stoffen op de markt. Daarnaast kun je ook denken aan het kopen van tweedehands stoffen of restpartijen en is het aanpassen of vermaken van tweedehands kleding ook een heel duurzame zelfmaakoptie.
Toch denk ik dat je, zelfs als je met ‘oneerlijke’ materialen naait, waarschijnlijk een bewustere omgang met je zelfgemaakte kleding hebt dan met het zoveelste goedkoop gekochte niemendalletje. En dat is al hartstikke slow op zich.
Onze omgang met kleding bepaalt de snelheid van de mode
Even een applausje als je tot hier gekomen bent in dit toch wel lijvige artikel. Nu is het aan jou om te kiezen met welke vormen van slow fashion jij kunt en wilt bouwen aan een meer bewuste garderobe. Wat je ook kiest, het is sowieso een mooie stap. Zeker als je ook de genoemde valkuilen in je achterhoofd meeneemt en je kritisch blijft afvragen of de keuzes die je maakt je duurzame doelen dichterbij brengen.
Jij bepaalt hoe slow je kast is
Tot slot wil ik je nog één ding meegeven. Als je de elementen heb gekozen waarmee jij kunt bouwen aan een kledingkast in jouw stijl en binnen jouw wensen en budget, ben je er nog niet. Uiteindelijk bepaalt de omgang met jouw kleding hoe slow je garderobe – en uiteindelijk de hele modewereld – echt is.
- Hoe vaak koop je iets nieuws?
- Laat je je kleding en schoenen repareren?
- Denk je er over na hoe lang je een kledingstuk mooi zult vinden?
- Maak je het onderscheid tussen trends en wat je zelf echt mooi vindt?
- Kun je kwaliteit herkennen?
- Zorg je goed voor de kleding in je kast?
- Heb je niet meer kleding dan je kunt dragen?
- Wat doe je met de kleding waar je echt niets meer mee kunt?
Het is aan ons om onze persoonlijke mix te bepalen en zo onze omgang met kleding af te remmen. Van een bumpy ride met kortstondige flings naar een langdurige relatie met kleding die het waard is om volop geliefd en gedragen te worden. Veel succes!
Foto’s: Yvonne Renckens // Styling: Confidence by Color // Kleding: Outfit Library LESS
Comments
Cockie Verburg
Persoonlijk vindt ik het leuker als je over meer dan kleding kopen schrijft. Ga zo door!
KouweKleren
Vind ik ook! Er zijn zoveel boeiende onderwerpen rondom duurzaamheid, dat dat eigenlijk automatisch gaat. Het kan wel per periode verschillen, soms is het ook net waar ik zelf veel mee bezig ben in mijn leven of mijn hoofd. Daar is het ook een persoonlijke blog voor natuurlijk. Maar afgelopen maand verschenen 10 artikelen, waarvan 3 over kleding. En ook binnen het onderwerp kleding gaat het natuurlijk lang niet altijd over kopen. Juist niet, er is nog zoveel te beleven met de kleding die we al hebben!
Audrey
Interessant weer! Tweedehands kleding is echt iets waar ik voor zou moeten leren open staan. Ik vind het gewoon zo overweldigend als ik in zo’n winkel sta… Van de andere kant heb ik in de afgelopen paar jaar bijna geen kleding meer gekocht, dus dat is sowieso al positief.
KouweKleren
Zeker positief, niet te veel kopen is de basis voor al deze vormen van slow fashion! Als je tweedehands wel wilt onderzoeken, heb je misschien jouw manier van tweedehands kleding kopen gewoon nog niet gevonden? Er zijn zoveel varianten: online en offline, schatzoeken tussen de afdankertjes of geadviseerd worden in een goed gesorteerde vintage winkel. Of begin eens op Marktplaats te zoeken naar de merken die je sowieso graag draagt, dat is heel laagdrempelig. Kun je ze voortaan nog voordeliger vinden ook.
Sandra
Audrey, ik snap je helemaal! Het is ook lastig als je zoveel ziet. Ik schreef een artikel op mijn blog http://www.queenofvintage.nl over het vinden van jouw vintage pareltjes. Misschien kan je dit verder helpen. Veel succes ermee! Groetjes Sandra
sandra
Tof artikel zo alles op een rijtje. Zelf ben ik een echte die hard tweedehands kleding fan. Ik hou van heerlijk schatgraven in de kringloop, alles voelen en passen. Dat is voor mij echt de kick. Daarbij superveel keus en budgetproof. Ik koop wel veel minder en bewuster. Ik heb mij nog niet echt in duurzame merken verdiept, maar vind persoonlijk de keuze te beperkt in bijvoorbeeld kleur en print. Naar mijn idee blijft het hangen in neutrals en veilige ontwerpen. Het is wat je zegt: je eigen mix creëren, de keuzes maken die bij jou passen. Ik ga ervoor!
KouweKleren
Ik moet zeggen dat ik eerlijke merken al véél veelzijdiger vind dan een jaar of 4 geleden. Toen kwam ik vooral heel veel sportief-casual kleding tegen, nu is er veel meer keuze in bijvoorbeeld meer chique, zakelijke, boho of zeer ‘vrouwelijke’ kleding. Dat veel merken zich richten op de wat tijdlozer stukken is wel begrijpelijk: iets lang met plezier kunnen dragen is natuurlijk een belangrijk aspect van duurzaamheid. Daarom vind ik combineren met tweedehands ook ideaal. Daar kun je echt alle kanten mee op. Voor mij vult het elkaar mooi aan.
Tamara
Heel interessant artikel! Ik moet eigenlijk ook echt wat meer bewust zijn in mijn kledingkast. Op zich koop ik niet erg veel kleren, maar ik ben nog verre van die slow fashion. Je inspireert me om beter na te denken en om te gaan hiermee!
KouweKleren
Wat leuk om te horen! Er is altijd wel iets waar je makkelijk mee kunt beginnen. In elk geval weinig kopen en vooral veel plezier halen uit wat je al hebt. Wat dat betreft al ontzettend goed bezig! En als je ergens tegenaan loopt bij een andere stap, mag je altijd vragen stellen!
Rosanne
Wat heb je dit artikel duidelijk geschreven zeg! Vorig jaar ben ik gestopt met het kopen van fast fashion en dacht ik dat alles wat tweedehands was, ook beter was. Dus kocht ik veel tweedehands, terwijl ik het grootste gedeelte niet eens vaak droeg. Nu koop ik nog steeds tweedehands, maar alleen als ik dit nodig heb. Ik probeer een bewuste keuze te maken en hierdoor heb ik een garderobe gekregen met kleding die ik ook daadwerkelijk draag. Zo nu en dan koop ik ook kleding die van een eerlijk merk is. Niet altijd, want de prijzen zijn vaak wat hoger. Maar als ik het doe, dan is het wederom een bewuste keuze.
KouweKleren
Heel mooi om hierin zo te groeien! Knap hoor, in zo’n korte tijd. En door tweedehands dat je niet gedragen hebt weer de wereld in te sturen heb je relatief maar heel weinig milieu-impact gemaakt. Niks om je zorgen over te maken dus, maar wel erg fijn om nu iets meer kooprust te hebben denk ik. Mooi om te lezen!
Sanne
Een fijn artikel om te lezen weer. Ik heb nog een lange weg te gaan naar slow fashion, maar kan denk ik wel zeggen dat ik door een jaar niet te shoppen heb ontdekt 1) dat ik helemaal niet zo veel kleding nodig heb en dat ik al helemaal niet nieuwe kleding hoef te kopen voor bepaalde evenementen, zoals een feestje en 2) wat mijn stijl is en welke items in de kast blijven liggen, zo denk ik beter en kritsch na over nieuwe aankopen en doe ik minder snel een miskoop. Tweedehands koop ik nog bijna geen kleding. Misschien inderdaad eens kijken naar welke manier van tweedehands shoppen voor mij zou werken.
KouweKleren
Dat zijn toch wel echt enorme stappen richting slow fashion. Een prachtige basis om op verder te borduren en ook de aankopen die je wel doet, nog iets verder te verduurzamen. Gaat je vast en zeker lukken en ik wed dat je er nog plezier in krijgt ook.
Tamara
Wat een interessant artikel! Persoonlijk vind ik dat fast fashion eigenlijk niet meer kan. Dat betekent inderdaad niet dat je alleen maar tweedehands moet kopen of duurzame dure merken, voor voornamelijk nadenken wat je koopt. Mijn kleding kast bestaat vrijwel alleen maar uit basics die ik eindeloos met elkaar kan combineren. Ik draag het daardoor jarenlang en heb altijd wat ‘nieuws’ aan.
KouweKleren
Helemaal mee eens. Hoewel ik weet dat de overstap naar slow fashion pittig kan zijn en ook een proces is, vind ik wel verbazend dat zoveel mensen de misstanden in de kledingindustrie zo makkelijk naast zich neerleggen. Soms uit desinteresse, maar soms ook uit onwetendheid over hoe het anders kan. Ik hoop altijd te kunnen laten zien dat er altijd iets beters te kiezen is, zonder in te boeten op stijl en zonder krom te liggen. Jij hebt daar zo te lezen een mooie weg in gevonden!