Als je enigszins geïnteresseerd bent in eerlijke mode, kan het je niet ontgaan zijn wat voor week het is: Fashion Revolution Week. Deze week wordt de afschuwelijke ramp herdacht waarbij meer dan 1100 mensen omkwamen toen de Rana Plaza fabriek in Bangladesh instortte. Dat was 24 april precies vijf jaar geleden.

Inmiddels is deze week in april  uitgeroeid tot een week bomvol activisme. Want hoewel er verdragen zijn gesloten en afspraken gemaakt tussen overheden en modebedrijven, is er in praktijk bar weinig veranderd. Er wordt alleen maar meer kleding geproduceerd en nog altijd tegen bodemprijzen waar de textielarbeiders niet van kunnen leven. Ook de veiligheid laat in de meeste fabrieken nog altijd te wensen over.

Dit is de reden waarom talloze mensen op sociale media deze week met hun kleding binnenstebuiten, zodat het label zichtbaar wordt, op de foto gaan en  onder de hashtag #whomademyclothes om transparantie vragen van kledingmerken. Ik kan dit initiatief natuurlijk alleen maar toejuichen. Het is zó belangrijk om aan merken te laten weten dat het jou wel boeit onder welke omstandigheden je kleding gemaakt wordt.

Weinig antwoorden

Toch heeft de actie voor mij vaak iets onbevredigends. Vaak zijn de enige merken die met echt duidelijke antwoorden komen, de merken die al trots kunnen zijn op hun productieproces. De bekende fast fashion merken komen vaak met linkjes naar hun duurzaamheidsbeleid, maar concrete antwoorden over waar en door wie hun kleding geproduceerd wordt, krijgen we zelden.

Niet heel verrassend eerlijk gezegd, omdat deze merken simpelweg vaak geen idee hebben waar hun productie plaatsvindt. Opdrachten worden doorgezet tussenhandelaar naar tussenhandelaar, steeds naar een plek waar het nóg goedkoper en sneller kan. En dat komt de kledingmerken best goed uit natuurlijk, want goedkopere en snellere productie betekent meer winst.

Vraag maar raak

Ik blijf erbij dat het enorm belangrijk is om vragen te stellen aan de merken die je draagt. Zowel aan de grote ketens als aan merken die al stappen hebben genomen. Er kan altijd wel iets beter en het is belangrijk om merken scherp te houden en te laten weten waar je voor staat. Jij bent immers degene die al dan niet geld in het laatje gaat brengen, dus reken maar dat je effect kunt hebben.

Maar willen we echte antwoorden krijgen, dan is de hashtag onvoldoende. Ik vraag inmiddels regelmatig aan een merk hoe het zit met hun productieproces of een aspect daarvan, omdat ik wil weten of ik iets draag waaraan ik ook wil bijdragen. Uit ervaring weet ik nu wat beter wat goed werkt als je vragen stelt. Wil jij daar ook mee aan de slag, dan heb ik een aantal tips voor je.

Zo stel je vragen met effect

1. Vraag om wat jij belangrijk vindt. Er zijn heel veel aspecten die beter kunnen (nee, moeten!) in de kledingindustrie. Mensenrechten, eerlijke lonen, veilige werkomstandigheden, minder verspilling, duurzame materialen, dierenrechten, noem het maar op. Bedenk wat jou het meest aan het hart gaat en spreek bedrijven daar als eerst op aan. Dat houdt het behapbaar en overzichtelijk voor jezelf en zorgt dat je vanuit je hart kunt spreken en je zorgen kunt uiten.
2. Vraag naar concrete zaken. In welke landen wordt geproduceerd? Hoe zijn de contacten met de fabrieken? Zijn er controles, hoe en door wie?
3. Vraag door. Laat je niet afschepen met fraaie praatjes en  verwijzingen naar beleidstukken met mooie intenties. Houd het in het hier en nu: waar is een bedrijf nu mee bezig en hoe pakken ze dat aan? Laat je niet vertellen dat bedrijven het zo moeilijk hebben omdat de markt zo ontransparant is. Deze bedrijven máken de markt zoals die is. Stuur gerust nog een berichtje als een antwoord vaag is of je iets niet snapt. Dat laat alleen maar zien dat je het serieus neemt.
4. Trek je conclusies. Is een merk volgens jou geloofwaardig? Ik schreef al een keer een uitgebreid artikel over het inschatten van wat je wel en niet moet geloven, maar in het kort komt het volgens mij hier op neer: hoe transparanter, hoe geloofwaardiger. Als een merk eerlijk vertelt waar het nog naar streeft, wat nog niet lukt en waarom, vind ik het oneindig veel geloofwaardiger dan een perfect verhaal.
5. Laat weten dat je transparantie waardeert. Geef aan dat je meer waarde hecht aan de waarheid dan aan het perfecte verhaal. Dat kan bedrijven over de streep trekken om toch opener te zijn, in plaats van je een luchtkasteel voor te houden.
6. Laat je mening blijken. Zint een antwoord je niet? Laat dat gerust blijken aan een merk. Wees beleefd, maar duidelijk. Geef aan wat er moet gebeuren voor het merk jou weer als klant terugziet. Als jij ergens niet meer koopt, zal een bedrijf dat niet direct merken in de cijfers. Laat er geen misverstand over bestaan.
7. Zegt het voort. Houd je bevindingen niet voor jezelf, maar deel ze met anderen, in je omgeving of online. Zo kun je anderen aan het denken zetten en inspireren om hetzelfde te doen. Niet alleen deze Fashion revolution Week, maar blijvend.

Doe je mee?

Ik kan het blijven zeggen: stem met je portemonnee. Stel je voor dat op je kleding te zien zou zijn hoe het geproduceerd was en vraag je af of je er dan mee rond zou durven lopen. Steun merken waar je achter kunt staan en laat wat niet bij je principes pas links liggen. Voor jezelf, maar vooral voor de mensen die ervoor zorgen dat jij er elke dag weer hip bijloopt. Accepteer omstandigheden die je niet voor jezelf, je zusje, je moeder of je vrienden zou accepteren.

Ik weet hoe moeilijk en overweldigend het kan zijn als je van fast fashion wilt afstappen. Been there en ik had geen idee waar ik het moest zoeken. Lees voor de gein mijn eerste blogpost anders even terug. Maar geloof me: er zijn zat alternatieven waarmee je niet hoeft in te leveren op stijl of comfort. Je bent altijd welkom om me daar vragen over te stellen, hier in de reacties, persoonlijk of via sociale media. Ik vind het te gek als je er over nadenkt en wil je graag helpen een volgende stap te zetten.