Een poos geleden mocht ik een lezing geven tijdens het Green Café op de Hogeschool Utrecht, dat die maand draaide om massaconsumptie in de kledingindustrie. Nadat Zita van het organiserende Green Office (echt tof dat steeds meer scholen en universiteiten zo’n instantie hebben!) een inleiding hield over de misstanden in de kledingindustrie, mocht ik het vrolijkere deel voor mijn rekening nemen: vertellen hoe je je eigen kledingkast eerlijker en duurzamer kan maken. Natuurlijk wil ik dat ook graag met jullie delen. 

 

Er gaat veel mis

Het is nog best een uitdaging om dat in één lezing samen te vatten, want er zijn heel veel manieren om eerlijker en duurzamer met je kleding om te gaan. Dat komt in de eerste plaats helaas omdat de problemen in de kledingindustrie ook talrijk en divers zijn. Er zijn grote misstanden op het gebied van mensenrechten, oneerlijke lonen en onveilige werkomstandigheden, maar ook het milieu en vele dieren hebben te lijden onder hoe wij met kleding omgaan.

We kopen goedkoop en (veel te) veel, lijken onverzadigbaar en kleding vervangen en wegdoen als we het zat zijn lijkt makkelijker te zijn dan zorgvuldig kiezen en zuinig zijn op wat we bezitten. Het kost immers allemaal geen klap en winkels waar we onze honger naar méér en nieuw kunnen stillen zijn overal. Net als reclames, hippe influencers en andere beroemdheden die ons graag verkopen dat dat de manier is om gelukkiger te worden. Kom daar maar eens los van, ik geef het je te doen.

Alles is mogelijk

Al die problematiek kan je ontmoedigen. Maar die veelheid aan misstanden biedt ook mogelijkheden. Dat er zoveel mis is, betekent dat je makkelijk een verschil kunt maken met jouw keuzes. Ook met de kleine. Voor mij werkte het goed om gewoon ergens te beginnen.

Zonder al te veel kennis van de kledingindustrie en met vrijwel volledig gebrek aan kennis van de eerlijke alternatieven, besloot ik toch dat ik niet meer wilde bijdragen aan oneerlijke  toestanden waarvan ik wist dat ze massaal realiteit zijn. Door dat besluit dwong ik mezelf op zoek te gaan naar alternatieven – dat is de voornaamste reden dat KouweKleren bestaat – en rolde zo als vanzelf in een wereld waar van alles mogelijk bleek te zijn.

Met meer kennis kwamen nieuwe problemen en misstanden in mijn vizier, maar ook nieuwe oplossingen en manieren om het beter aan te pakken. Laat je dus vooral niet ontmoedigen door de veelheid aan problemen, maar grijp dat wat jou het meest frustreert bij de kladden en begin daar.

Weet wat je steunt

Wij hebben het enorme voorrecht dat we kunnen kiezen waaraan we willen bijdragen in deze wereld en waar we ons liever verre van houden. Zie jezelf als investeerder in de wereld zoals jij die voor ogen hebt en besteedt je geld bij merken en projecten die jij uit volle overtuiging kunt steunen.

Met elke euro die je uitgeeft aan kleding, maak je een keuze voor het al dan niet in stand houden van bepaalde praktijken. Misschien maken jouw euro’s in hun eentje niet hét verschil ten goede, maar je kunt tenminste proberen geen investeerder te zijn in zaken waar jij niet verantwoordelijk voor wilt zijn.

Waar durf jij je handtekening onder te zetten? Aan wat voor wereld wil jij meebouwen? Het is niet omdat wij de impact van onze bestedingen niet zien, dat die er niet zijn. Ik stel me wel eens voor dat op elke trui die ik draag een soort ingebouwd teletubbiescherm zou zitten waarop precies te zien is hoe hij gemaakt is.  Waar, door wie en onder welke omstandigheden. Ik zou wel drie keer nadenken voor ik een oneerlijke trui aantrok.

Helaas is de kledingindustrie niet zo transparant, dus je moet zelf op onderzoek uit. Gelukkig sta je er niet alleen voor. Er zijn allerlei instanties, winkels en natuurlijk ook blogs waar je je voordeel mee kunt doen. Maak gebruik van hun keurmerken en van de kennis en het onderzoek van anderen. Mij mag je ook altijd om hulp vragen, mail me gerust of stel je vraag in de reacties.

Weet wat je wíl steunen

Niet alle problemen rondom je eigen kleding zijn makkelijk op te lossen. Helaas is het soms moeilijk om kleding te vinden die aan al je principes voldoet. Niet alle kleding die fair wordt gemaakt, is ook van duurzame materialen. En niet alle duurzame collecties worden onder fraaie omstandigheden geproduceerd. Denk maar aan de duurzame collecties van bekende modemerken als Zara, H&M en Mango.

Duurzaamheid is bovendien een complex begrip. Wat is duurzamer: een leren rok die eeuwig meegaat maar wel van een dier komt of een nepleren exemplaar dat eerder slijt en microplastics loslaat in de was? Ik heb werkelijk geen idee en het is zelfs wetenschappelijk gezien ontzettend moeilijk tegen elkaar af te wegen.

Het is niet erg om daarin keuzes te maken. Zelf maakte ik een soort ranglijst om mijn kledingkeuzes af te bakenen: mijn kleding moest fair zijn óf tweedehands. Met name omdat ik anders geen idee had waar ik terecht kon. Later ging ik me meer verdiepen in duurzaamheid en kwam ik erachter dat werken met onduurzame materialen enorme impact heeft, op het milieu maar ook op de werkomstandigheden en gezondheid van kledingarbeiders. Nu koop ik het kleding het liefst tweedehands en anders fair en daarbij bij voorkeur ook van duurzaam materiaal.

Durf een keuze te maken, zelfs als je niet weet of het de beste is. Ik ben er van overtuigd dat dat de manier is om een verandering in je hoofd te weeg te brengen en uiteindelijk zal leiden tot meer doordachte keuzes op ander gebied, zowel binnen als buiten de kledingindustrie.

Maak keuzes die daarbij passen 

Zodra je weet wat je wilt, kun je op zoek naar keuzes die passen wat jij belangrijk vindt. Zoek naar merken en bedrijven die uitdragen waar jij voor staat. Wees kritisch, want soms worden zaken mooier voorgesteld dan ze zijn. Via internet is elk bedrijf dichtbij, maak daar vind je het moeilijk om te beoordelen wat je wel en niet moet geloven? Misschien heb je iets aan mijn post over de betrouwbaarheid van bedrijven als je het om eerlijk en duurzaam produceren gaat.

Wees ook nuchter, realistisch en kritisch als het gaat om je eigen gedrag. Wil je duurzaam met je kleding omgaan? Dan is de eerste oplossing niet om al je kleding te vervangen door nieuwe stukken van materiaal. Nee, zorg juist dat je de kleding die je hebt opdraagt, alleen koopt wat je echt lang en met plezier zult aantrekken en tweedehands kleding koopt. Misschien minder glamorous dan een compleet nieuwe garderobe, maar wel écht duurzaam (en bovendien stukken goedkoper).

Het hoeft niet perfect

Kritisch zijn is goed, maar het is niet erg om niet altijd consequent te zijn. Sterker nog: soms kan het maken van de makkelijkere keuze je helpen om in algemeen naar je principes te handelen. Wie te streng is voor zichzelf en het zich te moeilijk maakt, zal denk ik eerder opgeven en dat is eeuwig zonde.

Stel het beginnen met iets moois ook niet uit omdat je niet weet hoe je alles moet aanpakken. Al doende leer je en elke stap is bovendien al meegenomen. Ook als het nooit ‘perfect’ wordt. Hoewel ik misschien nooit veganist zal worden, is elke maaltijd die ik plantaardig kook een stukje winst voor het milieu.

Begin vandaag nog met het maken van de keuzes die jij belangrijk vindt, maar gun jezelf de tijd om nieuwe kennis op te doen, merken te ontdekken, fijne kringloopwinkels te vinden en je te verdiepen in wat je belangrijk vindt. Het hoeft niet in één keer ‘goed’, áls dat al bestaat. Je meningen en idealen zul je misschien nog honderd keer bijstellen in je leven, maar elke positieve keuze die jij maakt is nu al mooi meegenomen. Er is geen enkele reden om dat uit te stellen tot morgen en ik beloof je dat het goed zal voelen.

Maar, hoe pak je dat aan?

Ik merk dat ik vooral een verhaal is geworden waarin ik iedereen wil vragen de twijfels los te laten en stappen te zetten op het terrein op weg naar een bewuste samengestelde garderobe. Weinig praktische tips dit keer, omdat ik echt denk dat er voor iedereen een manier is om je garderobe eerlijker en duurzamer te maken en dat het goed is om die zelf te ontdekken.

Natuurlijk heb ik wel de nodige ervaring – mijn manier, niet dé manier – waar je uit kan putten. Ik heb allerlei artikelen online staan over tweedehands kopen, het kiezen wat bij je past, het efficiënter benutten van je kledingkast en natuurlijk voor allerlei merken en winkels waar je terecht  kunt voor fair en duurzame fashion. Kijk vooral rond en nogmaals: stel je vragen als je iets mist, niet snapt of gewoon meer wilt weten. Ik wil je graag persoonlijk verder helpen en het geeft mij weer inspiratie voor nieuwe artikelen. Jullie reacties zijn een grote bron van inspiratie, dank daarvoor!

Foto’s: Iris Zaagman Fotografie