Wanted: Tony’s Clotheslonely

 

tony5

Ik heb een heel kritisch broertje. Toen ik vertelde over deze blog en mijn idealen voor de kledingwereld, sloeg hij me maar al te graag met de realiteit om de oren: dat grote bedrijven en de westerse wereld niet gauw bereid zullen zijn om (een deel van) hun welvaart en winst op te geven voor het welzijn van een minder fortuinlijke groep mensen, in dit geval de werknemers in de kledingindustrie. Dat consumenten daar net zo min toe zomaar toe bereid zijn. En dat ik zelf ook op allerlei vlakken profiteer van het kapitalistische systeem dat de wereld heeft gebracht waar we nu zijn.

Ik gaf me uiteraard niet zomaar gewonnen en staafde mijn ‘dat maakt het ideaal er niet minder om en bovendien moet verandering en bewustwording ergens beginnen en ik hoef zelf toch niet bij te dragen aan wat me tegenstaat en..’ met historische voorbeelden over de opkomst van het socialisme en de erbarmelijke omstandigheden waaronder velen ook in Nederland vanaf het begin van de industriële revolutie werkten. Dat dingen moeilijk te veranderen zijn, betekent niet dat je ze zomaar hoeft te accepteren, toch?

Hoewel ik later nog een lief appje van hem kreeg dat ik ‘heus wel een punt had, maar hij nu eenmaal vrij cynisch over dit soort dingen is’, zetten zijn vraagtekens me wel aan het denken. Hoe past het eerlijk produceren van kleding in een kapitalistische wereld? Welke concessies moeten gedaan worden en – misschien nog belangrijker – door wie?

Wie begint?
Ik vind het moeilijk om te bepalen bij wie de sleutel tot verandering ligt. Kapitalisme gaat over een vrije markt met vraag en aanbod. Zijn wij – de consumenten – daarom degenen die onze vraag moeten aanpassen? Klinkt mooi, maar in praktijk is het lastig. Elk individu moet van zijn onwetendheid af en dan bovendien ook nog moeite gaan doen. Wij zijn ontzettend gewend aan keuze. Alles wat we willen kopen ligt in vele soorten en maten in winkel of webshop. Wie voor eerlijke/duurzame/diervriendelijke kleding gaat, beperkt die keuze voor zichzelf. Een dagje ontspannen shoppen in de gemiddelde winkelstraat zit er niet meer in. Kleding ligt niet langer voor het grijpen en dat vinden we moeilijk om zomaar op te geven.

Producenten zullen in theorie uiteindelijk de vraag altijd volgen, maar we moeten niet vergeten dat zij – misschien meer dan elke andere partij – de vraag ook beïnvloeden. Met een constante stroom reclame worden wij aangemoedigd ons leven mooier, beter en gelukkiger te maken met de nieuwste gadgets en de hipste kleding. Dat maakt de kans dat een substantieel deel van de consumenten opeens het roer omgooit een stuk kleiner. Een ik-voel-me-lelijk-en-ik-heb-niks-om-aan-te-trekkenbui voelt nu eenmaal acuter dan een wereldwijd vervuilingsprobleem over een aantal jaar. Ik vrees dat de meerwaarde van ‘duurzaam’ of ‘eerlijk’ het niet gaat redden bij het grote publiek tegenover de voordelen van ‘goedkoop’, ‘hip’ en ‘bereikbaar’.

Meer dan eerlijk
Moeten we het dan toch van de producenten hebben om het voortouw te nemen? Als zij succesvol willen zijn, zullen zij meer moeten bieden dan eerlijkheid alleen. Ik wil fair fashion, maar geen vormeloze, nietszeggende lappen in een onbestemde kleur. En ook ik wil iets te kiezen hebben en niet gedwongen in hetzelfde uniform lopen als andere eerlijke-kledingfanaten.

Een voorbeeld van een merk dat ‘boven de eerlijkheid uit heeft weten te stijgen’ is Tony’s Chocolonely. Zij streven naar het slaafvrij produceren van chocola – al geven ze inmiddels ruiterlijk toe dat zelfs zij geen 100% controle over het productieproces hebben en slaafvrij daarom helaas nog geen absolute werkelijkheid is. Tony’s Chocolonely is niet alleen eerlijk, het is vooral ook erg hip. En dat komt niet alleen omdat mensen deze chocola zonder schuldgevoel – de calorieën daargelaten – op kunnen peuzelen.

Ik ben geen marketingspecialist, maar ik denk dat de repen een succesvolle mix van hemelse smaken (à la Ben & Jerry’s), exclusiviteit (dankzij de bijzondere smaakcombinaties en limited editions) en toegankelijkheid (want in elke supermarkt te koop) zijn. Een Tony’s-reep mag dan drie keer zo duur zijn als een huismerkexemplaar, ik kan uit eigen ervaring zeggen dat dit de drempel tot kopen niet erg verhoogt. Het gaat slechts om een eurootje of twee extra en ik maak mezelf van harte wijs dat ik toch bijna nooit chocola koop.

Klein verschil
Ik denk dat dit in de kledingindustrie ook moet kunnen. Als je beseft dat het loon van de kledingarbeider slechts 3% van de prijs van een t-shirt bepaalt, terwijl de hoogste kosten en winst bij de winkel liggen, kun je je voorstellen dat het betalen van een leefbaar loon en duurzaam produceren helemaal niet zo’n enorme invloed op de prijs van kleding hoeft te hebben, zeker als deze nog altijd op grote schaal geproduceerd wordt.

schoneklerencampagne

Bron: Schone Kleren Campagne 

Tony’s Clotheslonely
Er zijn genoeg kledingmerken die – net als Tony’s – zijn opgericht vanuit een streven naar eerlijke producten. Zij zullen nog een poosje moeten knokken voor hun plaats in de marge op de kledingmarkt en moeilijk kunnen concurreren met de schaalvoordelen van grote ketens (wat uiteraard betekent dat we vooral hun mooie spullen moeten aanschaffen!).

Voorlopig is het waarschijnlijk een droom, maar maar wie weet grijpt binnenkort een bekende modeketen zijn kans om een echte Tony’s Clotheslonely te worden. Door de productieprocessen en mentaliteit grondig op de schop te gooien en met hun merkbekendheid eerlijke kleren in één klap als nieuwe standaard lanceren. Met iets duurdere kleding, maar niet zo duur dat de gewone consument de winkel niet meer in wil uit angst weggekeken denkt te worden. Wie durft?