Hoe groot is jouw modebewustzijn? Ik heb het niet over het naadje van de kous van de laatste trends en hippigheden, maar over jouw kennis van de wereld die achter je kleding schuilgaat. Van de mode-industrie, van alles wat eraan vooraf gaat voor een rokje, shirt of trui in jouw kast belandt.

 

Kleding en identiteit

Bij voedsel worden we ons steeds bewuster van de herkomst, maar bij kleding blijft onze kennis vaak wat achter. Best bijzonder, vooral als je bedenkt dat kleding ons niet alleen beschermt en zorgt dat we bijvoorbeeld de straat op en naar ons werk kunnen, maar ook omdat we over het algemeen heel veel waarde hechten aan wat we aantrekken. Het geeft ons zelfvertrouwen, een identiteit zelfs. We kunnen ons ermee uitdrukken en we kunnen er plezier uit halen.

Het is best gek dat we de buitenkant van onze kleding onze identiteit laten uitdragen, maar compleet negeren wat we met deze kleding óók uitdragen: dat het ons eigenlijk niet uitmaakt hoe onze kleding tot stand komt, als we maar lekker goedkoop kunnen shoppen. Dat klinkt nogal hard, maar het was ook op mij van toepassing. Ik wist echt wel dat het niet goed gesteld was met arbeiders in de kledingindustrie, maar ik heb me er ruim twee jaar niet door laten tegenhouden om gewoon te kopen wat diezelfde industrie mij voorschotelde, zonder daar echt vragen bij te stellen of er in elk geval consequenties aan te verbinden.  

Modebewustzijn kweken: zo doe je dat

• 

• 

Zoals onze kleding bestaat uit  een stralende, kleurrijke buitenkant en een doffere binnenkant vol naden, afhechtsels en rafelranden, zo heeft ook de wereld van de mode twee kanten. Ik wil je graag uitdagen om je modebewustzijn te vergoten. Je vragen niet alleen de mooie buitenkant van je kleding laten mee te wegen in je keuzes, maar ook de minder fraaie binnenkant. Door je te verdiepen in wat je steunt met een achteloze aankoop en je af te vragen of dat echt is waar je aan bij wil dragen. De oplossing schuilt uiteindelijk in geld: wat wij niet willen kopen, zal niet meer gemaakt worden.

Natuurlijk hoop ik vurig dat modebedrijven, overheden en andere grote spelers ook uit zichzelf hun verantwoordelijkheid gaan nemen, maar tot die tijd doe ik het in elk geval zelf, zover dat in mijn macht ligt. En die reikt verder dan je denkt. Vandaag deel ik de vijf stappen die mij heel erg hebben geholpen om grip op mijn omgang met kleding te krijgen, in de hoop dat ze jou ook houvast kunnen geven.

Het grappige is, dat Solidaridad vorige week het platform Modebewust lanceerde. Ik had dit artikel al lang en breed in mijn concepten staan, dus het was een gevalletje ‘ twee zielen, één gedachte’. Neem daar dus zeker ook een kijkje als je op zoek bent naar een overzicht van informatie over de kleding-industrie en praktische tips om kast eerlijker en duurzamer te maken. 

1. Verdiep je in de kledingindustrie

Kennis blijkt toch weer macht: het is makkelijker om te bedenken wat je anders wilt doen, als je weet waar het  misgaat. Niet altijd leuk, zo’n confrontatie, maar wel een belangrijke eerste stap. Eentje die je echt zelf moet zetten, want de modewereld schotelt je liever een ideaalplaatje voor, waarin je niets anders krijgt te zien dan de glamoureuze kant. Dit zijn indrukwekkende boeken en documentaires die mij veel inzicht hebben gegeven in de kledingindustrie en mijn eigen rol als consument in dat systeem.

Boeken

Voor de eerste stappen zijn The talking thread van Marieke Eyskoot of Slow Fashion van Safia Minney heel geschikt. Daarin staat basic kennis over de kledingindustrie. Vervolgboek Dit is een goede gids van Marieke Eyskoot geeft heel veel aanknopingspunten voor eerlijke en duurzame alternatieven voor de fast fashion waar je n elke winkelstraat over struikelt. Niet alleen op het gebied van kleding trouwens, het boek beslaat alle terreinen van je levensstijl.

The Curated Closet is een boek dat mij zelf erg geholpen heeft in de zoektocht naar mijn eigen stijl en daarmee met het doen van betere aankopen. Er staat een heel interessant hoofdstuk in over hoe je in winkels verleid wordt tot overhaaste beslissingen. Kennis van je eigen stijl is een perfect middel om je te wapenen tegen miskopen en aankopen waar je niet achter staat. En het boek leest nog lekker weg ook! De uitgebreide recensie kun je ook teruglezen.

Ook in het boek De Verborgen Impact van Babette Porcelijn staat een stuk over de milieu-impact van al die kleding die we kopen. Erg boeiend voor wie geïnteresseerd is in het (on)duurzame aspect van kleding. Het verhaal is intensief doorgerekend, wat ik zelf een fijne houvast vind.

Documentaires

• The True Cost. Dit is de bekendste documentaire over de kledingindustrie en zelfs de trailer geeft me altijd al kippenvel. Deze documentaire laat als geen ander het schrille contrast tussen de glamour van de modewereld en de horror van de kledingindustrie zien. Deze documentaire staat op Netflix, maar wordt ook regelmatig op evenementen vertoond.
• Slag om de Klerewereld. In dit Nederlandse drieluik gaan Teun van de Keuken en Roland Duong op zoek naar de herkomst van onze kleding. Ze stuiten af en toe een hoopvol initiatief, maar vooral op heel veel ellende als ze in de wereld van het wegwerptextiel – want zo kun je onze kleren wel noemen – duiken.
• Fashion Victims. Een Australische documentaire over de kledingindustrie in Bangladesh, gemaakt na het instorten van de Rana Plaza-fabriek. Je kunt deze documentaire gewoon kijken op youtube.  
• The Machinists.Nog dichter op de huid volg je in deze documentaire de levens van drie vrouwelijke kledingwerkers in Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh. Ook deze staat op youtube.
• Sweatshop – Deadly fashion. In deze serie gaan drie koopgrage Noorse jongeren – heel herkenbaar – naar Cambodja om te ontdekken hoe hun kleding gemaakt wordt. Ze leven ook een tijdje onder de omstandigheden van de kledingarbeiders daar en dat valt het meer dan zwaar. Je kunt deze reeks van vijf delen hier bekijken.

2. Neem naailes

Als iets me bewust heeft gemaakt van de onmogelijkheid om zo bizar goedkoop kleding te produceren, zijn het mijn naailessen wel geweest. Je hoeft echt niet al je kleren voortaan zelf te maken of een volledig opgeleid coupeuse of coupeur te worden,  maar het nemen van naailessen heeft me enorm veel inzicht gegeven in alles wat komt kijken bij het maken van mooie kleren. Wat heb ik daar een moeite gestoken in de eenvoudigste kledingstukken. En dan heb ik de stoffen die ik gebruikte nog gewoon gekocht en natuurlijk niet zelf gemaakt.

Als je zelf eens met het maken van kleding aan de slag gaat, realiseer je je wel dat massaproductie voor zo weinig geld niet mogelijk is en dat dat hoe dan ook ten koste gaat van kwaliteit en menswaardige productieomstandigheden. Want vergis je niet, kleding wordt nog altijd door mensenhanden in elkaar gezet, niet door machines.

Daarbij is het ook nog gewoon heel handig om een kledingstuk te kunnen repareren of aanpassen om de levensduur ervan te verlengen. Of die mooie vondst uit de kringloop net passend of meer naar je zin te maken. Ook heel duurzaam!

3. Tel je kleren

Bewustheid van je kledingindustrie is mooi, maar hoe bewust ben je je van je eigen kledingkast? Van hoeveel erin hangt, hoe vaak je alles draagt? Denk ook eens na over de vraag wanneer jij je kleding koopt en waarom. Waar val je voor? Waar heb je veel van? Wat trek je standaard weer uit de kast en wat blijft er steeds maar in hangen?

Als je dit soort vragen voor jezelf beantwoordt, train je jezelf in het zorgvuldig kiezen van je aankopen. Dat kan je helpen miskopen te voorkomen en tevreden te zijn met minder in je kast. Op deze manier belast niet alleen de aarde minder, het geeft je ook de financiële ruimte om een groter  bedrag te besteden aan de kledingstukken die je wel koopt. Zo is het opeens wel mogelijk om een eerlijke prijs te betalen voor een kledingstuk van een fair fashion merk. Een prijs die niet ten koste gaat van het salaris of de veiligheid van de mensen die dat stuk voor jou gemaakt hebben.

4. Bezoek een tweedehands (web)winkel

Echt, je zult versteld staan van het enorme aanbod van kleding die er al ís. Je kunt je afvragen of er echt nog zoveel nieuwe kleding bij gemaakt moet worden. Kunnen we voorlopig niet toe met wat er allemaal al is? Je kunt tweedehands kopen in allerlei smaken en prijzen en in allerlei verschillende winkels. Van volgepakte kringloopwinkels waar je lekker voor een prikkie kunt schat zoeken tot keurig gesorteerde vintage shops waar het uitzoekwerk al voor je gedaan is. Online zijn minstens zoveel mogelijkheden. Als beginneling kun je mijn tips om tweedehands te kopen er nog even bij pakken. Zie jij al mogelijkheden om kleding een tweede kans te geven?

5. Volg een fair fashion blogger

Ik dacht toen ik geen fast fashion meer wilde kopen dat ik dus nooit meer iets nieuws kon kopen wat echt bij me paste. Boy, I was wrong. Maar iedereen kan wel wat inspiratie gebruiken van toffe vrouwen (mannen zijn helaas nog een beetje ondervertegenwoordigd) die laten zien dat  je bewust kleden juist ontzettend leuk en stijlvol kan zijn. En dat willen we toch gewoon? Deze bloggers laten allemaal op eigen wijze het enorme aanbod aan eerlijke alternatieven de revue passeren. Lees eens een blogpost of volg ze op hun sociale media kanalen.

• Sara is een waar stijlicoon en weet enorm veel van branding
• Noor is de koningin van de tweedehands looks en je kunt zelfs met haar op thriftshopping tour
• Hailey stelde een handboek op met 7 stappen om je kledingkast te verduurzamen en ziet er altijd uit om door een ringetje te halen
• Lidia droeg een jaar lang dezelfde jurk om aandacht te vragen voor de misstanden in de kledingindustrie en schrijft op nuchtere en persoonlijke wijze over alles wat met fair fashion keldingkeuzes te maken heeft
• Chantal startte een eigen fair fashion webshop en laat zien dat je met minder kleding juist heel veel kunt.

Houd er plezier in

Natuurlijk hoef je niet alles in één keer te doen. Weet je nog weinig van de kledingindustrie, begin dan eens met een documentaire of boek over dat onderwerp. Ben je juist op zoek naar verantwoorde merken? Spit dan het lijstje fair fashion bloggers door om te zien wat zij zoal dragen.

De stappen kunnen elkaar wel aanvullen. De outfitkeuzes van mode-bloggers waren voor mij het perfecte medicijn tegen de gedachte dat ik nooit meer iets moois en hips kon kopen zonder mijn kersverse koopprincipes – opgedaan in boeken en documentaires – te laten varen. En de naailessen lieten me pas echt ervaren waarom het moordende productietempo dat ik in diezelfde documentaires voorbij zag komen absoluut onacceptabel was.

Ik ben benieuwd welke stappen jou zouden kunnen helpen en wens je – al klinkt dat misschien gek – heel veel plezier in je ontdekkingstocht. Je verdiepen in waar jou kleding vandaan komt is bepaald geen feest, maar het leren kennen van de alternatieven absoluut wel. Wees niet te hard voor jezelf als je dingen ontdekt die je liever wil weten of misschien altijd een beetje genegeerd hebt. Wees trots op de stappen die je nu zet en geniet van al het moois wat de eerlijke modewereld je te bieden heeft.