Je verdedigen als je goed probeert te doen

Ik blog nu een maand of tien en er zijn steeds meer mensen die dat weten. Dat levert vaak ontzettend leuke reacties op – ook in real life –  van mensen die me vertellen dat ik leuk schrijf (lief!) of die aangeven dat ik ze op een bepaalde manier aan het denken heb gezet (héél tof!). Toch leveren mijn blogactiviteiten wel eens ongemakkelijke momenten op. Dan doel ik niet op het awkward gevoel van het poseren voor een outfitpost, maar in gesprekken over groene onderwerpen. En die ongemakkelijkheid is soms wederzijds.

Je hoeft je niet te verdedigen
Een veelvoorkomende situatie: ik zie iemand stralend binnenkomen in een toffe outfit die hem of haar ontzettend goed staat. Ik maak een compliment, waarop diegene direct met een verontschuldiging komt dat iets niet duurzaam/eerlijk/verantwoord of ‘maar gewoon van de H&M’ is. Ongemakkelijk en onnodig. Ten eerste vind ik het stiekem een compliment dat je blijkbaar wel iets van me gelezen hebt, anders zou je niet weten hoe ik erin sta. Ik begin niet zomaar met jan en alleman discussies over duurzaamheid. Blijkbaar denk je er wel eens over na waar je kleding vandaan komt en dat is top.

Ten tweede zijn mijn keuzes geen aanval op die van jou. Het heeft bij mij ook tijden geduurd om tot bepaalde keuzes te komen, dus waarom zou ik van jou verwachten dat je na het lezen van één artikel meteen je leven omgooit. Daarbij komt nog dat ik absoluut geen weet heb van wat voor geweldigs jij allemaal uitspookt in je vrije tijd. Misschien werk je bij het dierenasiel, doe je boodschappen voor je zieke buurvrouw, speel je trouw bordspelletjes met je dementerende opa, zit je bij de vrijwillige brandweer of nog iets veel bewonderingswaardigers. Er is zoveel dat ik níet doe op groen gebied, laat staan op andere terreinen. Iedereen draagt op een eigen manier iets bij aan deze wereld en mijn keuzes zijn niet de enige, laat staan de beste. Dus waarom zou ik over je oordelen? Mijn maatstaven hoeven de jouwe niet te zijn en je hoeft je dus niet te verdedigen.

Maar ik ook niet
Ik voel me soms voor het blok gezet. Natuurlijk praat ik graag over de onderwerpen die me aan het hart gaan, maar het is niet het enige waar ik mee bezig ben en het is ook niet de bril waardoor ik alles bekijk. Als iemand me een ‘niets voor jou’ in de mond legt als ze me hun nieuwe jas laten zien, word ik op een bepaalde manier gedegradeerd tot iemand met een heel beperkt wereldbeeld. Mag ik alsjeblieft zelf bepalen of ik wel of geen oordeel uitspreek? Een compliment is een compliment en geen verkapte kritiek of opening om je de les te lezen vanuit mijn vermeende morele superioriteit. Als je met me wilt praten over duurzaamheid of eerlijke kleding doe ik dat supergraag, maar stel me dan liever een vraag of leg me een kwestie voor waar je het over wilt hebben.

Anderen verdedigen
Het grappige is, dat ik het vaak veel makkelijker vind om anderen te verdedigen. Ik heb een grenzeloze bewondering voor iedereen die – vaak tegen de stroom in – een keuze maakt voor een hoger moreel doel. Als iemand zichzelf daarvoor iets ontzegt, bijvoorbeeld door geen zuivel meer te eten omwille van de wantoestanden in de zuivelindustrie of zero waste proberen te leven om de zee te sparen, kan ik daar alleen maar respect voor hebben.

Ik merk dat mensen soms geneigd zijn om in het negatieve te denken over dingen die nieuw voor ze zijn: ‘wat moeilijk’, ‘wat overdreven’, ‘het heeft toch geen zin’, ‘dat je daar tijd voor hebt’ en ‘dat kan niet gezond zijn’ zijn opmerkingen die ik vaak hoor als het gaat over groene principes (niet per se míjn principes). Daar kan ik slecht tegen en ik begrijp het ook niet zo goed. Vanwaar die negativiteit?

Als dat over een ander gaat, ben ik altijd bereid om voor een portie respect te pleiten en heb ik mijn argumenten klaar: ‘diegene doet dat uit overtuiging voor de goede zaak, dat is toch mooi?’ en ‘je kunt ervan uitgaan dat die persoon zich er meer in heeft verdiept dan jij, dus misschien is het goed om eerst te luisteren in plaats van in de aanval te gaan’. Als het mezelf betreft, vind ik het veel lastiger om zoiets te zeggen. Dan voelt het als borstklopperij, iets wat ik juist níet wil. Ook hier geldt: een (kritische) oprechte vraag is altijd welkom, maar wel graag één waar niet meteen een oordeel in schuilt.

Moralisten
Dan zijn er ook nog de mensen voor wie het nooit goed genoeg is. Eet je vega, dan zou het vegan moeten. Koop je eerlijk, dan moet alles tweedehands zijn. En waarom is die hervulbare meeneembeker eigenlijk van plastic? Ook die negatieve oordelen begrijp ik niet goed. Het is ontzettend demotiverend voor iedereen die iets goed probeert te doen als kleine stappen niet genoeg lijken te zijn. Je zou haast nergens meer aan durven te beginnen. Bovendien moet de persoon die alles goed doet in het leven volgens mij nog geboren worden (en daar kunnen we denk ik nog lang op wachten).

Sta open
Ik wil er graag voor pleiten om je op jezelf te richten. Bedenk wat je zelf belangrijk vindt om na te streven en vervolgens wat in je macht ligt om dat te bereiken. Gun jezelf een open blik op de keuzes van anderen, zodat je je kunt laten inspireren in plaats van je tijd te verspillen aan het oordelen over een ander. Daar schiet niemand iets mee op namelijk. Laat je niet ontmoedigen door hoe anderen het aanpakken, maar gebruik wat je kunt gebruiken om jouw eigen principes vorm te geven. Draag wat je belangrijk vindt op een positieve manier uit aan wie ervoor openstaat en realiseer je dat dat nooit de hele wereld zal zijn. Wees niet bang om je meningen bij te stellen als je iets nieuws leert, om een stap te zetten als ‘ie nog niet perfect is en een stapje terug te doen als iets niet blijkt te werken. De waarheid in pacht hebben lijkt me een ontzettend vermoeiende baan.