Sinds ik op dit stukkie internet mijn gedachten over duurzaam wel en wee deel, praat ik ook regelmatig met mensen over de onderwerpen die hier ter schrijve komen. Dat is superleuk, al is het maar omdat ik het best een eer vind dat mensen de tijd nemen mijn stukken te lezen. Ik vind het helemaal geweldig als ze tips voor me hebben, bijvoorbeeld een eerlijke winkel of initiatief dat ze ergens tegen het lijf liepen. Die betrokkenheid is elke keer weer bijzonder.

Worstelingen met duurzaam leven

Ik probeer altijd uit te stralen dat het allemaal begint met kleine dingen, dat elke groene stap en één is. Ook ben ik altijd eerlijk over de worstelingen, vraagstukken en missers waar ik zelf tegenaan loop. Toch komen gesprekken er uiteindelijk vaak op hoe lastig mensen het vinden om duurzame veranderingen in hun leven in te bouwen. Ze weten niet waar ze moeten beginnen of hebben het idee dat hun inzet het verschil niet zal maken voor de wereld.

En dat snap ik niet goed. Het is niet bepaald motiverend als je zelf veel vegetarisch eet, met soms een stukje duurzaam gevangen vis, om vervolgens op het journaal een enorme olietanker zijn lading in de oceaan te zien lekken. Of om plastic te minderen en in elk geval goed te scheiden en dan ’s nachts thuis te komen terwijl een overbuurvrouw haar tuinset in de gracht staat te flikkeren (het was dat ik niet naast een brug stond en ik de buurt niet wakker wilde maken, maar man, wat had ik zin om haar op luide toon de les te lezen of eigenlijk: om haar er achteraan te duwen).

Inspiratie voor bewust consumeren

Ergens op Facebook stuitte ik op deze foto. De muurschildering is te vinden in New York en werd gemaakt als onderdeel van de overzichtstentoonstelling ‘How to work better’ van het werk van Peter Fischli en David Weiss in het Guggenheim Museum. Hoewel ik echt niet alleen met duurzaam en groen leven bezig ben, associeer ik veel wat ik zie tegenwoordig wel met deze onderwerpen. Zo ook deze schildering.

Eigenlijk verwoordt deze lijst precies hoe ik denk over het omgaan met groene onderwerpen: het vallen en opstaan en hoe je gewoon kunt beginnen zonder je zorgen te maken of het wel zinvol of genoeg is. Ik ben en blijf ervan overtuigd dat verandering bij jezelf moet beginnen en dat elke stap – hoe klein ook – waardevol is. Misschien kan mijn interpretatie van deze lijst anderen ook houvast geven om gewoon een stap te zetten, los van de impact, de verwachtingen of de teleurstellingen die eraan kleven.

Beeld: Public Art Fund

1. Do one thing at the time
   ‘Eerlijk’ consumeren kan op talloze manieren. Begin met iets wat je aanspreekt. Bij mij was dat eerlijke kleding. Ik houd van kleren, ben er graag mee bezig en er stak iets in de manier waarop ik ermee omging. Dat ik sinds ik me in dit onderwerp verdiepte op steeds meer nieuwe, duurzame terreinen kwam, is natuurlijk mooi meegenomen. Inmiddels eet ik (nog) minder vlees, let ik veel meer op het gebruik van plastic en bekijk ik mijn algehele consumptiegedrag kritischer. Maar alleen op het terrein van kleding ben ik heel strict, de rest is voorlopig ‘mooi meegenomen’. Nieuwe gewoontes aanleren kost tijd, neem die vooral.
2. Know the problem
   Als je je ergens druk over maakt, kun je er moedeloos van worden. Wapen je daarom met kennis. Hoe meer je je verdiept in het probleem, hoe groter de kans dat je ook over oplossingen hoort. Lees eens iets over dat onderwerp wat je raakt. Verdiep je er serieus in, dan zal het makkelijker worden om keuzes te maken.Toen ik besloot te stoppen met het kopen van oneerlijke kleding, was de lol in mode er voor mij in eerste instantie helemaal af. Ik zag enkel de problemen maar kende te weinig oplossingen om het leuk te houden. Pas toen ik ging bloggen, moest ik daar actief naar op zoek. Opeens bleken er talloze duurzame en eerlijke initiatieven te bestaan en miste ik de H&M en Primark niet meer.
3. Learn to listen
   Jouw manier om de wereld te verbeteren hoeft niet die van anderen te zijn. Ik bewonder en respecteer veganisten, maar hou voorlopig nog te veel van kaas en maak me te veel zorgen over broze botten om zuivel volledig uit mijn dieet te schrappen. Vroeger vond ik veganisme behoorlijk ver gaan. Niets dierlijks gebruiken leek me overdreven, maar dat kwam omdat ik me niet realiseerde dat vlees net het enige dierlijke product is met impact op het dier én het milieu. Nu begrijp ik veganisten, puur omdat ik me heb verdiept in hun beweegredenen. Als je luistert naar andermans overwegingen, is het makkelijker om er begrip voor op te brengen. Schrijf anderen niet af omdat ze het in jouw ogen minder of slechter aanpakken en vergelijk je anderzijds ook niet op met anderen die zoveel groener lijken te leven. Op internet lijken veel dingen mooier dan ze zijn en ik geloof niet zo in het ‘perfecte groene leven’. Uiteindelijk doen we allemaal ons best en dat is wel best.
4. Learn to ask questions
   Via het internet is zoveel informatie binnen handbereik. Je kunt vragen stellen aan mensen die je bewondert, maar vergeet ook producenten niet. Wees een mondige consument. Als je weet wat je belangrijk vindt, kun je daar producenten op aanspreken. Wat bedoelen ze eigenlijk met ‘duurzaamheid’? Waar wordt hun product gemaakt, door wie, met welke middelen? Misschien is het antwoord onbevredigend, maar alleen al door vragen te stellen, krijgen producenten het signaal dat er waarde gehecht wordt aan bepaalde thema’s. We leven nog altijd in een kapitalistische wereld waar vraag en aanbod met elkaar samenhangen. Wil jij een bepaald product hebben? Vraag erom bij je favoriete merken. Misschien heeft het zin.
5. Distinguish sense from nonsense
   Zonder een portie gezond verstand kom je nergens. Hoe goed de bedoelingen ook zijn, ook duurzame producenten willen hun producten aan je slijten. Water drinken uit een dopper is goed, maar hoeveel zin heeft het als je daar je prima werkende bidon voor bij het vuilnis gooit? Hetzelfde geldt voor duurzame kleding: draag eerst ‘op’ wat je hebt in plaats van alles nieuw te kopen, anders draag je juist bij aan verspilling van grondstoffen en water. Je huis Marie-Kondo-en zonder na te denken over hoe je voorkomt dat het over een jaar weer volstaat met overbodigheden zal ook niet bijdragen aan minder consumptie.
6. Accept change as inevitable
   Ik wil hier geen doemscenario’s opdissen, maar ik denk dat er serieus iets moet gebeuren aan de manier waarop wij gewend zijn te consumeren, om de aarde leefbaar te houden. Ook denk – en hoop – ik dat de volgende emancipatierevolutie die zich aandient die van de arbeiders in lagelonenlanden zal zijn. Het is aan ons om hen daarin te steunen en dat te faciliteren door bewust te kiezen wat we wel en niet willen kopen.
7. Admit mistakes
   Zoals ik al zei, het perfecte groene leven bestaat niet. Door open te zijn over je twijfels, vragen, zoektochten en missers, kom je misschien wel met iemand in aanraking die een oplossing heeft. Als ik aangeef een niet eerlijk gemaakte bh te hebben gekocht, krijg ik sowieos tips voor eerlijke merken. Misschien zit er iets voor me bij en dan ben ik weer een stap verder.
8. Say it simple
   Of je nu je overtuigingen aan anderen uit wilt leggen of je eigen doelen wilt formuleren: houd het simpel. Je zult een ander waarschijnlijk minder snel overtuigen met een donderpreek vol apocalyptische toekomstbeelden dan met een uitleg welke dingen jij aanpast om te leven zoals je belangrijk vindt. Ook op mijn blog probeer ik er steeds aan te denken dat mijn ideeën voor mijn lezers niet altijd even voor de hand liggend zijn. Mooie bijkomstigheid is dat ik mijn gedachten ook stukken beter op een rijtje krijg, wat me constant weer nieuwe inzichten oplevert.
9. Be calm
   Natuurlijk mag je je kwaad maken over wat er in de wereld gebeurt en misstanden aan de kaak stellen. Maar alleen kwaad worden heeft geen zin als je niet ook rustig over oplossingen nadenkt. Ook in je tempo mag je best rustig zijn. Niet alles kan in een keer veranderd worden, ga stap voor stap aan de slag met wat jij belangrijk vindt.
10. Smile
    Als het over groen consumeren gaat, is het soms aanlokkelijk om te vervallen in prekerigheid over hoe de wereld ten onder gaat. Alleen, met het kweken van schuldgevoel bereik je meestal weinig. Mensen zullen zich eerder verdedigen en zich voor je afsluiten dan dat ze in jouw ideeën meegaan. Laat zien dat het leuk is om verantwoord bezig te zijn en helemaal niet zo moeilijk. Vertel of schrijf over je succesen, post foto’s op instagram en laat de wereld zien dat je plezier haalt uit je groene gedrag.

Ik denk erover om deze foto boven mijn bed te hangen. Zo kan het steeds weer een inspiratie zijn om me niet lam te laten leggen door moeilijkheden waar ik mee te maken krijg. Groen moet je nu eenmaal gewoon doen, hoe cliché het ook klinkt.